Geschiedenis H11 antwoorden gele vragen

H11 Van wigwan tot wolkekrabber

een geschiedenis van de Verenigde Staten

1     De komst van Indianen, Europeanen en Afrikanen

1     a   Welke verschillen waren er tussen de Indiaanse volken?

Sommige volken leefden van de jacht, woonden in wigwams of tipi's en hadden geen vaste verblijfplaatsen. Andere volken die leefden van landbouw en hadden een vaste verblijfplaats.

       b   Hoe werden de meeste volken bestuurd?

De meeste stammen werden bestuurd door een raad van de oudere en dapperste mannen.

       c   Welke overeenkomsten waren er tussen de volken?

Naast verschillen waren er ook overeenkomsten tussen de Indiaanse volken:

-    De Indianen geloofden dat alles in de natuur door goden en geesten werd geregeld

-    De Indianen kenden geen particulier bezit van het land.

-    Alle volken wisten goed gebruik te maken van de natuur.

2     a Vanaf wanneer vestigden zich definitief Europeanen in Amerika? En waardoor bleken de Indianen niet tegen hen opgewassen?

1492 Komst Columbus en zijn vloot. Met hun pijlen en bogen stonden de Indianen machteloos tegenover geweren en kanonnen van de Europeanen.

       b   Welke drie Europese volken vestigden zich vooral in Noord-Amerika? En waar?

-    Spanjaarden: Louisiana vanaf de 18de eeuw

-    Engelsen: Dertien koloniën aan de oostkust vanaf de 16de eeuw, en Canada vanaf de 18de eeuw

-    Fransen: Canada en het gebied langs de Mississippi tot in de 18de eeuw

3     Wanneer en waardoor vooral werd komst van enige miljoenen Afrikanen naar Noord-Amerika veroorzaakt?

Door de uitvinding van de cotton-gin (een machine waarmee men de katoenpluis machinaal kon ontzaden) steeg de vraag naar katoen in de 19de eeuw snel. Daardoor nam het aantal plantages en dus de vraag naar nieuwe slaven toe.

2     Ontstaan van de Verenigde Staten

4     Waardoor ontstond de Amerikaanse Vrijheidsoorlog?

De regering in Londen wilde de koloniën laten meebetalen aan de oorlogsschuld als gevolg van een oorlog met de Fransen in Amerika.

De kolonisten wilden 'No taxation without representation' (Geen belasting zonder vertegenwoordiging in het Engelse parlement), omdat dat het recht had het heffen van belastingen goed of af te keuren.

De Engelse regering weigerde dat.

5     In welke opzichten was de Onafhankelijkheidsverklaring een bijzonder document voor die tijd?

-      In de Onafhankelijkheidsverklaring werd verklaard:

       •    dat alle men­sen gelijk geschapen zijn en bepaalde onvervreemdbare rechten bezitten zoals leven, vrijheid en het recht op het nastreven van geluk.

       •    dat ieder volk had het recht om in opstand te komen.

-      De Onafhankelijkheidsverklaring was niet nationalistisch van inhoud en werd een voorbeeld voor andere volken.

6     In de grondwet van de VS werd de scheiding van de macht vastgelegd. Geef bij elk van de drie volgende instellingen met enkele voorbeelden aan hoe die instelling zowel controleert als gecontroleerd wordt: het presidentschap, het Congres en het Hooggerechtshof

Het presidentschap:

-      De president heeft het recht om wetten die door het Congres worden aangenomen, te verbieden (vetorecht).

-      Dit vetorecht van de president kan door een tweederde meerderheid van het Congres ongedaan worden gemaakt.

Het Congres:

-      Het Congres kan de president in staat van beschuldiging stellen en afzetten.

-      Alle benoemingen van de president moeten door de Senaat worden goedgekeurd.

-      Ook moet het Congres toestemming geven om geld aan militaire zaken te besteden.

Het Hooggerechtshof:

-      Leden van het Hooggerechtshof worden door de president - na goedkeuring door de Senaat - voor het leven benoemd.

-      Als zij vinden dat een wet in strijd met de grondwet is, kunnen zij de wet buiten werking stellen.

7     Welke bevoegdheden hebben de regering van de Unie en de regeringen van de afzonderlijke staten?

-      De regering van de Unie is bevoegd op het gebied van de buitenlandse en de economische politiek.

-      De regeringen van de afzonderlijke staten regelen zelf onderwijs, politie, rechtspraak en verkeer.

8     Waarom waren de VS met hun grondwet in het begin nog geen democratie?

In de grondwet was niet vastgelegd dat alle burgers het recht hadden te kiezen en gekozen te worden. Dat recht hadden lange tijd alleen blanke mannen, vanaf 1870 pas alle mannen (maar de zwarten werd in veel staten het stemmen min of meer onmogelijk gemaakt).

9     In hoeverre mocht de grondwet worden gewijzigd?

In de grondwet mochten geen veranderingen worden aangebracht. Wel mocht de grondwet worden aangevuld. Deze aanvullingen (amendementen) moesten dan door het Congres worden goedgekeurd.

3     De verovering van het Westen

10    Op  welke wijze organiseerden de VS de toetreding van nieuwe staten tot de Unie?

Het gebied ten westen van de oorspronkelijke 13 koloniën werd verdeeld in territoria onder bestuur van de Unie. Na goedkeuring door het Congres kon een territorium als nieuwe staat worden toegelaten tot de Unie.

11    a   Welke politiek voerde de Amerikaanse regering in de 18de en de eerste helft van de 19de eeuw tegenover de Indianen? 

Na veel kleine botsingen werden de Indianen eind 18de eeuw verslagen tijdens een oorlog. De regering besloot tot een politiek van verdragen sluiten en ‘beschaven’. Maar de blanken hielden zich niet aan de verdragen. Telkens weer werden de Indianen van hun grond verdreven.

       b   Wat was vanaf de tweede helft van de 19de eeuw het lot van de Indianen? 

In de tweede helft van de 19de eeuw werden Indiaanse volken door de komst van nieuwe immigranten, spoorlijnen en nieuwe steden in hun bestaan bedreigd. Ze begonnen opnieuw een uitzichtloze oorlog. Ze werden in reservaten ondergebracht. Indianen die zich wilden aanpassen aan de blanke samenleving, kregen hiertoe meestal geen kans. Het merendeel van de Indianen in de VS, driekwart miljoen, kwam in de 19de eeuw door toedoen van blanken om het leven.

4     Tegenstellingen leiden tot burgeroorlog

12    Welke tegenstellingen waren er tussen de noordelijke en zuidelijke staten?

-      In het noorden groeide de industrie snel. De noordelijke staten wilden daarom de industrie beschermen door hoge invoerrechten op buitenlandse industrieproducten, vooral die uit Engeland.

       In het zuiden was weinig industrie. De landbouwplantages in het zuiden leverden producten voor de export. Het zuiden verhandelde bijvoorbeeld katoen tegen Engelse industrieproducten. Zuidelijke staten hadden dus geen enkele behoefte om invoerrechten te heffen op Engelse producten.

-      Een ander verschil lag op het gebied van de werkkrachten. Op de plantages in het zuiden werkten slaven. In het noorden was de arbeid vrij.

       In het noorden vond een deel van de bevolking dat de slavernij in de VS moest worden afgeschaft. Een groter deel van de noordelijke bevolking wilde minder ver gaan: de slavernij mocht blijven in de staten waar die al bestond, maar uitbreiding van de slavernij moest worden verboden. Het Zuiden was het hier niet mee eens.

-      Ook op politiek gebied waren er duidelijke tegenstellingen tussen het Noorden en het Zuiden. De noordelijke staten waren voor een grote macht van de centrale regering in Washington.

       De zuidelijke staten wilden de afzonderlijke staten veel macht laten behouden

13    Wat werd de aanleiding tot de Burgeroorlog?

In het noorden werd een nieuwe partij opgericht, de Republikeinse (1854). Deze partij sprak zich anders dan de bestaande twee grote partijen duidelijk uit tegen de uitbreiding van de slavernij. Toen de kandidaat van die partij president werd (1861), besloot een deel van de staten zich af te scheiden.

14    Welke gevolgen had het verloop van de Burgeroorlog voor de slaven?

-      Omdat de burgeroorlog aanvankelijk ongunstig verliep voor het Noorden, schafte Lincoln de slavernij af in de gebieden die het Noorden zou veroveren (1862).

-      Nadat het Noorden de burgeroorlog had gewonnen, kregen alle slaven in de VS de vrijheid door het Dertiende Amendement op de grondwet (1865).

5     Segregatie en industrialisatie

15    Noem twee belangrijke kenmerken van de economie van de VS  na de Burgeroorlog.

-      De VS kwamen de gevolgen van de Burgeroorlog in korte tijd te boven. De schade werd hersteld en er ontstonden weer handelsbetrekkingen tussen noord en zuid.

-      Op industrieel gebied ontwikkelden de VS zich zeer snel tot één van de belangrijkste staten in de wereld.

16    Welke omstandigheden hebben er vermoedelijk toe bijgedragen dat communisme en socialisme in de VS veel minder aanhang kregen dan in Europa?

-      In de VS was de verdeeldheid onder de arbeiders veel groter dan in Europa: zwarte arbeiders werden niet in blanke vak­verenigingen opgenomen.

-      Er kwamen tussen 1860 en 1920 bijna dertig miljoen immigranten bin­nen; die immigranten wilden werk, hoe slecht betaald ook.

-      In de VS hadden de arbeiders meer hoop op een betere toekomst dan in Europa. Een krantenjongen kon het tot miljonair brengen. Dat geloofde bijna iedereen. En er waren veel voorbeel­den van.

–     In de VS ijverden niet-socialistische or­ganisaties en personen met succes voor hervorming en sociale wetgeving.

17    a   Op welke wijze voorkwamen blanken in het Zuiden dat zwarten gelijke rechten kregen?

-      Blanken probeerden zwarten het kiesrecht te onthouden door een aanvulling op de grondwet: kiezers moesten in staat zijn te lezen, te schrijven en de grondwet te begrijpen.

-      Door sommige blanken, verenigd in de Ku Klux Klan, werd daarbij ook geweld gebruikt.

-      Eind 19de eeuw voerden zuidelijke staten nieuwe wetten in om de zwarte bevolking van de blanke te scheiden (segregatie). Spoorwegen, wachtkamers, trams, parken, scholen en andere gelegenheden werden voor blanken en zwarten gesplitst.

       b   Hoe reageerden zwarten daarop?

-      Een beweging van zwarten onder leiding van Booker T. Washington ging zwarten helpen - vooral door onderwijs - economisch zelfstandig te worden.

-      In 1908 stichtten zwarten de National Association for the Advancement of Coloured People (NAACP). Die beweging vond dat een zwarte pas economisch onafhankelijk kon worden als hij gelijke rechten had. De NAACP wilde haar doelen langs vreedzame weg bereiken.

6     De  VS gaan optreden als een grote mogendheid

18    Welke verdeeldheid bestond er onder de bevolking van de VS over de buitenlandse politiek?

-      Sommigen vonden dat de Manifest Destiny (blz. 187) ook gold voor gebieden buiten Noord-Amerika.

-      An­deren vonden echter juist dat de Amerika­nen, die zichzelf hadden vrijgevochten van de Engelse overheersers, nu niet zelf ande­re volken moesten gaan overheersen.

-      Weer anderen vonden dat de VS zich internationaal voor de vrede moesten inzetten (Wilson, Volkenbond).

-      Tegenstanders van dit internationalisme, de aanhangers van het isolationisme, wilden dat de VS alleen voor hun eigen belangen opkwamen.

7     De economische crisis en de New Deal

19    a   Welke politiek voerde de Republikeinse regering in de jaren ’20?

De regeringspolitiek in de jaren '20 wordt het best weergegeven door een uitspraak van president Coolidge (1923-1929): `The business of America is business'. Daarmee bedoelde hij dat de regering het bedrijfsleven zoveel mogelijk vrij moest laten.

       b   Welke verwachtingen had de regering van die politiek?

-      Als men de economie aan zakenlieden overliet en hen zoveel mogelijk hielp, bijvoorbeeld door stakingen te onderdrukken, dan zou de hele samenleving daarvan profiteren.

-      Groei van de industrie had meer werk en hogere lonen tot gevolg. En van die hogere lonen zou iedereen profiteren.

20    Welke zwakke plekken van de economie in de VS hebben bijgedragen tot de economische crisis van 1929? Omschrijf elke zwakke plek in enkele zinnen.

-      Een slechte verdeling van de inkomsten

       De ongelijke inkomensverdeling moest op den duur gevolgen hebben voor de afzet van de industrie. Slechts een beperkt deel van de bevolking kon auto's, huizen en andere dure producten kopen.

-      Overproductie in de industrie

       Overproductie bracht veel bedrijven in moeilijkheden. Arbeiders werden ontslagen, omdat er geen werk meer voor hen was en de eigenaars van de fabrieken zagen hun winsten dalen.

-      Overproductie in de landbouw

       Door overproductie in de landbouw daalden de prijzen van de landbouwproducten en konden veel boeren hun bedrijf niet meer in stand houden.

-      Een te groot vertrouwen in de economische ontwikkeling

       Door de hoge verwachtingen aangemoedigd leenden steeds meer mensen geld om aandelen te kopen. Daardoor werden de prijzen van de aandelen ook steeds hoger.

-      Onvoldoende controle op banken

       De banken verloren veel geld toen de aandelen sterk in waarde daalden. Veel banken bleken niet in staat het aan hen geleende geld terug te betalen. Faillissementen van banken waren het gevolg.

       Ook veel bedrijven die geen leningen meer konden krijgen, gingen failliet.

21    Waarin verschilde Roosevelt van mening met Hoover over de taak van de overheid?

Anders dan Hoover vond Roosevelt dat de (federale) regering verantwoordelijk was voor burgers die buiten hun schuld in moeilijkheden waren geraakt.

22    a   Welke maatregelen nam Roosevelt in het kader van de eerste New Deal? Omschrijf elke maatregel in enkele zinnen.

-      Hij probeerde het vertrouwen in de banken te herstellen door een `bankvakantie' af te kondigen. Tijdens die ‘vakantieweek’ werden de banken gesaneerd.

-      Boeren die hun productie beperkten, kregen subsidie. De bedoeling was dat door de productiebeperking de landbouwprijzen zouden stijgen, waardoor de koopkracht van de boeren weer zou toenemen.

-      Het bedrijfsleven werd aangespoord afspraken te maken en na te leven.

       Het doel daarvan was overproductie en slechte werkomstandigheden tegen te gaan.

-      Met grote projecten werden werklozen aan werk geholpen. De regering richtte in 1935 de Works Progress Administration (WPA) op. Tussen 1935 en 1943 voerde de WPA ruim een miljoen projecten uit.

       b   In hoeverre waren die maatregelen effectief?

-      Het vertrouwen in de banken werd inderdaad hersteld.

-      Van de landbouwsubsidies profiteerden vooral de grote boeren. Voor veel kleine boeren verbeterde de situatie niet.

-      De afspraken met bedrijven waren geen groot succes: teveel bedrijven deden er niet aan mee.

-      De WPA kon in totaal slechts een kwart van de werklozen helpen.

23    a   Waarom wordt er gesproken van een ‘eerste’ en een ‘tweede New Deal’?

De periode waarin Roosevelt probeerde zijn plannen in harmonie met het bedrijfsleven door te voeren, wordt de eerste New Deal genoemd. De periode waarin hij zijn plannen tegen de oppositie van het bedrijfsleven in probeerde door te voeren, wordt de tweede New Deal genoemd.

       b   Welke hervormingen voerde Roosevelt door in het kader van de tweede New Deal?

-      Door de invoering van de Social Security Act (SSA) in 1935 werd een begin gemaakt met het verzekeren van werknemers tegen ziektekosten, werkloosheid en ouderdom. Hiermee was de opvatting losgelaten dat iedere `echte' Amerikaan onder alle omstandigheden voor zichzelf moest zorgen.

-      De positie van de vakbonden werd versterkt. De regering-Roosevelt vond dat tegenover de werkgevers sterke vakbonden moesten staan. In 1935 werden hun rechten in een wet beschermd, de National Labor Relations Act (NLRA). Deze wet gaf de werknemers de garantie dat zij zich konden verenigen en konden onderhandelen met hun werkgevers.

24    Welke ‘derde macht’ ontstond er naast de machten van werkgevers en werknemers?

Naast deze twee ontstond als derde macht Big Government, het bureaucratisch apparaat dat door de New Deal was gevormd. De overheid kreeg door allerlei wetten een veel groter invloed op de Amerikaanse economie dan tevoren. Voor de uitvoering van deze wetten en controle op de naleving ervan waren veel ambtenaren nodig. Zo groeide de regering uit tot Big Government. Het aantal federale ambtenaren steeg onder de New Deal met 50%.

25    Waardoor kwam er een einde aan de New Deal?

Roosevelt wilde de West-Europese democratieën helpen tegen nazi-Duitsland. Maar dan had hij de steun van zoveel mogelijk Amerikanen nodig. De zuidelijke Democraten maakten hem duidelijk dat zij hem alleen zouden steunen als hij de New Deal niet verder zou uitbreiden. In 1939 legde Roosevelt zich bij hun eis neer.

8     De macht van de presidenten sinds 1945

26    In hoeverre slaagde Truman erin het beleid van Roosevelt voort te zetten?

-      Truman kon het meeste behouden van wat de New Deal tot stand had gebracht.

-      Ook wist hij de positie van de zwarte bevolking iets te verbeteren. Zo werd de scheiding tussen zwart en blank in het leger opgeheven.

-      Maar hij drong vergeefs aan op betere sociale voorzieningen voor zieken en bejaarden.

-      Ook werd een veto van hem over een wet die het stakingsrecht aanzienlijk beperkte, ongedaan gemaakt.

27    a   Waardoor kon de Republikein Eisenhower in 1952 met de verkiezingen winnen?

-      De senator Joseph McCarthy beschuldigde de regering-Truman van slapheid tegen het communisme en ontketende een heksenjacht tegen ‘verraders’ en ‘spionnen’.

-      De VS leden tegenslagen in de Koreaanse Oorlog.

       b   Welke opvattingen had Eisenhower over de binnenlandse politiek?

In de binnenlandse politiek wilde Eisenhower veel minder invloed uitoefenen dan Truman. Hij ging ervan uit dat stijgende welvaart de problemen zou oplossen. Het bedrijfsleven kon volgens hem als enige voor die vooruitgang zorgen. Daarom moest het bedrijfsleven zo weinig mogelijk in de weg worden gelegd. Maar tegen de zin van de conservatieven in zijn partij handhaafde Eisenhower het grootste deel van wat de New Deal tot stand had gebracht.

       c   Welke belangrijke politieke rol speelde het Hooggerechtshof tijdens Eisenhower?

Eisenhower verwachtte dat het Hooggerechtshof het afwachtende regeringsbeleid inzake het rassenprobleem zou steunen. Maar in 1954 verklaarde het Hooggerechtshof dat blank en zwart op de scholen niet langer gescheiden mochten blijven. Aparte scholen stonden gelijke kansen voor zwarte kinderen in de weg. En gelijkheid voor allen was volgens de rechters in de Amerikaanse grondwet vastgelegd.

28    a   Welke voorstellen deed Kennedy?

Kennedy wilde Amerikanen als eerste mensen op de maan. Met zijn plan voor een New Frontier wilde Kennedy in navolging van de New Deal armoede, werkloosheid en rassendiscriminatie bestrijden. Om dat te bereiken diende hij bij het Congres veel voorstellen in. De overheid moest onder andere gaan zorgen voor betere voorzieningen voor zie­ken en ouden van dagen, meer financiële steun aan het onderwijs, minder belasting voor het bedrijfsleven en stimulering van de economie door overheidsuitgaven ten behoeve van de ontwikke­ling van nieuwe industrieën in gebieden met grote werkloosheid.

       b   Wat is daarvan terecht gekomen?

-      In 1969 zetten inderdaad Amerikanen als eersten voet op de maan.

-      Kennedy diende wetten in om een einde te maken aan de segregatie in het zuiden en om het kiesrecht van de zwarten in het zuiden beter te beschermen. Die wetten werden nadat hij was vermoord, aangenomen onder zijn opvolger Johnson (HB blz. 191).

-      Het economisch beleid van Kennedy kwam zowel de werkgevers als de werknemers ten goede. Het bedrijfsleven hoefde minder belasting te betalen en de economie werd gestimuleerd door overheidsuitgaven. De economie breidde zich uit en de werkloosheid daalde.

-      De meeste andere voorstellen van Kennedy werden door het Congres tegengehouden of zo sterk gewijzigd dat er maar weinig van overbleef. In het Congres stond de vooruitstrevende Democraat Kennedy vaak tegenover een meerderheid van Republikeinen en conservatieve Democraten uit het zuiden.

29    Welk voorstel deed Johnson voor de binnenlandse politiek? En waarom kwam daar maar gedeeltelijk wat van terecht?

-      Johnson riep op tot een oorlog tegen de armoede.

-      De strijd in Vietnam kostte enorm veel geld maar Johnson wilde de belastingen niet verhogen. Het gevolg was dat maar een deel van het programma tegen de armoede kon worden uitgevoerd.

30    a   Welke veranderingen bracht Nixon aan in de binnenlandse politiek (zie ook blz. 191)?

-      Nixon zorgde ervoor dat een einde kwam aan de vooruitstrevende rol van het Hooggerechtshof door het benoemen van de conservatieve Warren Burger als opvolger de vooruitstrevende rechter Earl Warren.

-      Met betrekking tot de zwarten voerde hij een politiek van `heilzame' verwaarlozing. De zwarten zouden erbij gebaat zijn als hun problemen naar de achtergrond werden geschoven. Teveel aandacht voor hun problemen wekte volgens hem achterdocht en jaloezie bij de blanken.

       b   Welke successen behaalde Nixon in de buitenlandse politiek?

In de buitenlandse politiek wist Nixon te bereiken:

-      een wapenstuilstand en terugtrekking van de troepen van de VS uit Vietnam (1973).

-      betere betrekkingen met de China en Rusland.

       c   Waardoor werd Nixons tweede ambtstermijn een fiasco?

Nixon werd gedwongen af te treden. Dat was een president in de VS nog nooit overkomen. De belangrijkste oorzaken hiervan waren de onbetrouwbaarheid van een aantal van zijn medewerkers en van hemzelf. De regering Nixon bleek van hoog tot laag uiterst corrupt te zijn.

31    a   Welke veranderingen bracht Reagan daarom aan in de binnenlandse politiek?

-      Er werd minder geld uitgegeven voor sociale voorzieningen.

-      Ook werden er allerlei federale instellingen ingekrompen of opgeheven.

-      Het particulier initiatief werd aangemoedigd.

-      De belastingen werden verlaagd.

       b   Wat was het gevolg van het beleid van Reagan voor de financiële positie van de VS?

Een astronomisch begrotingstekort.

       c   Waardoor kon Ragan zijn beleid uitvoeren?

Zijn partij had de meerderheid in het Congres.

32    Vergelijk het beleid van de Republikeinse presidenten Bush sr en jr  met het beleid van Democratische president Clinton op de volgende punten:

       a   het begrotingstekort

Onder de presidenten Bush sr en jr steeg het begrotingstekort sterk, vooral onder jr als gevolg van de oorlog in Irak. Onder Clinton werd bereikt dat er voor het eerst sinds dertig jaar geen begrotingstekort meer was.

       b   de werkloosheid

Onder Clinton liep de werkloosheid terug, onder Bush sr en jr liep de werkloosheid op.

       c   de tegenwerking of medewerking van het Congres voor hun beleid

Bush sr had te maken met een in meerderheid Democratisch Congres.

Clinton had in zijn tweede periode te maken met een in meerderheid Republikeins Congres en in zijn eerste periode steunden conservatieve Democraten vaak de Republikeinen in hun verzet tegen Clinton.

Bush jr had bijna zijn gehele periode de steun van een in meerderheid Republikeins Congres.

bron: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:pvc27V939h0J:www.xs4all.nl/~velthuge/antwoorden%2520SV%2520basis%2520Thema%2520VS.doc+&cd=1&hl=nl&ct=clnk&gl=nl